Şeyh Lütfullah Cami ve Mescid

Alp Deniz Buharalıoğlu - Altıeylül Fen Lisesi 9/C 347

  Balıkesir merkez'de bulunan Şeyh Lütfullah Cami ve Mescid, 500 yıllık tarihi bir binadır.

Eski komutan Şeyh Lütfullah tarafından sufihane olarak yaptırılmıştır. Bugün aktif bir ibadethane olarak kullanılmaktadır.

Şeyh Lütfullah Cami - 16/12/2024

Şeyh Lütfullah Kimdir?

 Şeyh Lütfullah, Kastamonu bölgesinde beylik kurmuş olan İsfendiyaroğulları ailesinin evladı bir komutan idi. Kastamonudaki görevini terk ederek Balıkesir'e yerleşti ve Hacı Bayram Veli'nin Bayramiyye tarikatına katıldı.

Şeyh Lütfullah'ın türbesinin de bulunduğu cami haziresi - 16/12/2024

Şeyh Lütfullah Cami Nasıl Yapılmış ve Günümüze Gelmiştir?

 Bahaeddin Sufihanesi olarak da bilinen Şeyh Lütfullah Cami, Şeyh Lütfullah tarafından bir tekke olarak yapılmıştır. İlk zamanlarında Hacı Bayram Veli'nin Bayramiyye tarikatının faaliyetleri için kullanılan yapı, sonrasında genişletilerek zaviye ve mescid'e dönüştürülür.

 Yapı'nın inşa edildiği tarih tam olarak bilinmemekle birlikte, bu konuya yönelik iki iddia bulunmaktadır. İlk iddia 1429-30 yıllarında yapıldığıdır, diğeri ise Yıldırım Bayezid Dönemi veya Fetret Devri'nde inşa edildiğidir. Ancak Hacı Bayram Veli'nin 1430'da vefat ettiği göz önünde bulundurularak XV. yüzyılın ilk çeyreğinde inşa edildiği varsayılabilir.

 1897 Depremi'nde yıkılan bina; ilk olarak 1907 yılında, II. Abdülhamit Dönemi'nde, onarım görmüştür. Sonrasında 2010 yılında vakıflar genel müdürlüğü tarafından restorasyonu yaptırılır.

Caminin bir vakfı da bulunur. Bu vakfın akarları arasında 1 köy (Halalca Köyü), 4 bahçe, 2 bağ ve ayrı bir yerde bir tane daha bahçe bulunur.

s

Şeyh Lütfullah Cami girişindeki bilgilendirme levhası - 16/12/2024

Cami'nin Fiziksel Özellikleri

 Cami avlusuna giriş minarenin yanındaki geçitten sağlanmaktadır. Camiye giriş ise kuzey cephede yer alan son cemaat revakından sağlanmaktadır. Camiye girildiğinde sağ tarafta minare girişi, sol tarafta ise kadınlar mahfili'ne çıkan merdivenler yer almaktadır.

Şeyh Lütfullah Cami girişi - 16/12/2024

 Caminin cepheleri, düzgün kesme taş ve tuğla'nın birlikte kullanıldığı almaşık duvar tekniği ile yapılmıştır. Caminin kuzeydoğusunda bulunan minaresi kare kaideli, silindirik gövdeli ve tek şerefelidir. Caminin çatısı kiremit kaplı dört yöne eğilimli kırma çatıdır. Pencereleri yuvarlak kemerli ve düzgün kesme taş sövelidir.

 Şeyh Lütfullah Cami güney cephesi - 16/12/2024

 Caminin avlusu kuzey cephesinde kalmaktadır. Avluda tuvaletler, abdest almak için şadırvan ve cami haziresi bulunmaktadır. Bu hazirede Şeyh Lütfullah'a ait olduğu söylenen bir türbe de yer almaktadır. Caminin 3 tarafı yol ile çevrili iken güneyinde boş bir alan, güneydoğusunda binalar yer almaktadır.

  Şeyh Lütfullah Cami avlusunda bulunan kitabe - 16/12/2024

Kaynakça:

SEVİM / Sezai / XVI. yüzyılda Karasi Sancağı: Tahrir Defterlerine Göre / Ankara Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Ankara / 1993

ÖNTUĞ / Mustafa Murat / XVII. yüzyılın ilk yarısında Balıkesir şehrinin fiziki, demografik ve sosyoekonomik yapısı / Selçuk Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Konya / 2003

SÖZLÜ / Halil / Balıkesir'de Türk dönemi mimari eserleri / Yüzüncü Yıl Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Van / 2014

ÜNLÜYOL / Aynur / Şer'iyye sicillerine göre XVIII. yüzyılın ilk yarısında Balıkesir (1700-1730) / Uludağ Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Bursa / 1995